Zwartkijken HC

Een zoveelste herdruk, maar nog steeds terecht, want de voorraad van de vorige herdruk was alweer zodanig geslonken waardoor een nieuwe albumuitgave welkom was. Een eeuwige klassieker dus, een meesterwerk van André Franquin.

André Franquins Idées Noires gingen van start in de 'clandenstiene' bijlage Le Trombone Illustré bij Spirou, de Franstalige editie van Robbedoes. De bijlage duurde niet langer dan dertig nummers. Onder meer de tegenkanting van conservatieve abonnees, een waakzame Spirou-redactie en jaloerse tekenaars — die niet mochten meedoen — deden het blad de das om. Maar 't was voldoende om op een ander niveau artistiek uit de hoek te komen. Franquin verzorgde niet alleen een wekelijkse titeltekening, ook een bijna wekelijkse Idées Noires verscheen van zijn hand. Andere afleveringen werden getekend door Dany, René Hausman en Didgé die elk welgeteld één gag tekenden. Fluide Glacial, het Nederlandse stripmaandblad Rhaa Lovely (gestopt na achttien nummers) en De Vrije Balloen genoten de eer een verderzetting van Idées Noires alias Zwartkijken te publiceren.

In Zwartkijken rekende Franquin af met militarisme, doping, falende ziekenzorg door budgetkwesties, de doodstraf, milieuverontreiniging, hoge benzineprijzen en gaat het in het algemeen over de wereld die om zeep gaat. Wat Franquin in zwart-wit flikte, was een zinderend spektakel. Uren besteedde hij aan het zwarten van vlakken zonder dat daar een dikkere penseel aan te pas kwam. Hij en zijn Rotring-pennetje versus het witte vel, dat was de strijd die hij leverde. Het was van therapeutische waarde omdat Franquin al van jongs af aan met zwarte gedachten kampte, wat leidde naar meerdere depressies, ook tijdens het maken van Zwartkijken. Naarmate Franquins crisis meer en meer de kop opstak, werd de toevoer van nieuwe grappen steeds schaarser of hield hij het op een halve pagina.

Een Franstalig half albumpje met nieuwe gags volgde in 1984 een eerste uitgave uit 1981 op, in de eerste plaats om toenemende piraatuitgaven de kop in te drukken. De eerste Nederlandstalige druk van een integrale editie van Zwartkijken in 1988 raakte bij Arboris in amper drie maanden compleet uitverkocht. Van de Franse eerste druk vlogen veertigduizend exemplaren de deur uit in slechts één maand. In het Frans en Nederlands volgden meerdere herdrukken, ook verschillende Franstalige luxe-uitgaven op groot formaat.